Што е E. coli?
Е.coli, кратенка од Escherichia coli, е вид на бактерии од родот Escherichia, фамилијата Enterobacteriaceae и е широко распространет во природата. Припаѓа на група бактерии кои се обични жители на цревата на многу животни и луѓе, каде што помагаат во варењето на храната. Тој е вклучен во групата на т.н колиформни бактерии, т.е. бактерии кои редовно или многу често се наоѓаат во човечката столица и кои служат како индикатори за фекална контаминација при санитарни прегледи на водата и храната, т.е. загадувањето.
Постојат неколку видови бактерии од родот Escherichia, а само еден вид е важен за човечката медицина – Escherichia coli. Во рамките на овој вид има голем број на различни серотипови, од кои некои можат да предизвикаат болест кај луѓето. Станува збор за грам-негативна бактерија во форма на прачка, некои соеви имаат капсула, додека повеќето имаат ластари (флагели) на површината, па затоа се подвижни. Тоа е аеробна и факултативно анаеробна бактерија (што значи дека може да расте без кислород, но може да ја користи доколку е присутна) и добро напредува во лабораториски услови. Припаѓа на доста отпорни бактерии: може да живее со месеци во вода и почва и долго време на разни предмети. Лесно и брзо се размножува во различни видови храна и намирници. Топлина од 60°C го убива по 15 мин.
Какви болести може да предизвика кај луѓето?
Повеќето видови на E. coli се безопасни за луѓето, но некои можат да предизвикаат разни болести кај луѓето. Сите овие болести може да се поделат во две големи групи: групата инфекции на уринарниот тракт и групата цревни и други инфекции.Овие инфекции главно се предизвикани од соеви на E. coli кои се наоѓаат во микрофлората на здравиот човечки организам. Тие се главно опортунисти – бидејќи вообичаено живеат во цревата на луѓето, предизвикуваат болест само под одредени услови, ако стигнат до други органи и ткива од цревата.Најчести причини се инфекциите на уринарните и половите органи.
Инфекциите на уринарниот тракт (ИУТ = инфекции на уринарниот тракт) ги вклучуваат сите инфекции локализирани во кој било дел од уринарниот тракт – во бубрезите, уретерите (цевки низ кои урината поминува од секој бубрег до мочниот меур), мочниот меур или уретрата (цевката низ која урината тече од мочниот меур). Со оглед на местото на потекло, ги делиме на инфекции на долниот уринарен тракт (воспаление на мочниот меур и уретрата) и инфекции на горниот уринарен тракт (воспаление на бубрезите и уретерите). Во однос на видот на инфекцијата, тие се делат на оние со симптоми (симптоматски) и без симптоми (асимптоматски), а според времетраењето на акутни и хронични.
Најчести инфекции на уринарниот тракт се циститис (воспаление на мочниот меур), а нивната честа причина е E. coli. Бидејќи E. coli е присутна во цревата, поради анатомската близина на дигестивниот и генитоуринарниот систем, може да стигне до мочниот меур и таму да предизвика инфекција. Помал или поголем број на E. coli (нормална микрофлора) редовно се наоѓа во човечкиот урогенитален тракт. Бактериите кои влегуваат во мочниот меур обично се отстрануваат за време на мокрењето. Меѓутоа, ако бактериите останат во мочниот меур, тие лесно и брзо се размножуваат, што доведува до инфекција. За инфекција се смета ако има голем број на бактерии во урината (100.000 или повеќе во 1 ml урина) од ист вид или дури и помал број бактерии ако се високо патогени. Инфекциите на уринарниот систем може да бидат асимптоматска бактериурија, воспаление на мочниот меур, а при циститис, E.coli може да навлезе преку уретерот во бубрегот и да предизвика воспаление на бубрегот (пиелонефритис). Антибиотиците најчесто се користат за лекување на инфекции на уринарниот тракт.
Инфекциите на уринарниот тракт ги погодуваат сите возрасни групи, почнувајќи од детството. Жените се повеќе склони да развијат циститис поради нивната пократка уретра (бактериите не мора да патуваат далеку до мочниот меур) и поради релативно краткото растојание помеѓу отворот на уретрата и анусот. Најчесто се јавува кај сексуално активни жени на возраст од 20 до 50 години, но може да се појави и кај сексуално неактивни жени или девојки. Циститисот е помалку чест кај мажите со анатомски нормален уринарен систем, додека постарите луѓе имаат зголемен ризик за развој на циститис.
РИЗИК ФАКТОРИ :опструкција на нормалниот проток на урина – камења, тумори, зголемување на простатата, стеснување на уретерот и/или уретрата, анатомски или функционално изменета функција на бубрезите – везикоуретрален рефлукс, нецелосно празнење на мочниот меур, туѓи тела. – на пр. уринарен катетер, метаболички и други болести – дијабетес, разни оштетувања на бубрезите, нарушувања во локалниот и системскиот имунолошки одговор, дијагностички, терапевтски или хируршки интервенции во генитоуринарниот систем, бременост. Сексуална активност (сексуално активните жени се повеќе склони кон развој на уринарни инфекции, а ризикот се зголемува ако жената често менува сексуални партнери).
Менопауза (како што се намалува концентрацијата на естрогенскиот хормон за време на менопаузата, тенденцијата за развој на уринарни инфекции се зголемува).
Контрацепција (одредени методи на контрацепција, како што се дијафрагми и спермициди, го зголемуваат ризикот од развој на инфекции)
Симптомите кои може да укажуваат на инфекции на уринарниот тракт се:
- чувствителност во пределот на мочниот меур
- болка или печење при мокрење
- често мокрење и итност за мокрење
- заматена урина
- крв во урината
- променет и непријатен мирис на урина.
Неколку подвидови на E. coli може да предизвикаат цревни инфекции, кои обично предизвикуваат дијареа.Доенчињата и малите деца можеби немаат никакви симптоми на болеста или може да имаат само висока телесна температура.
ПРЕВЕНЦИЈА
За да спречите појава на уринарни инфекции, неопходно е да се придржувате до следниве совети:
Пијте доволно течности
Уринирајте секогаш кога ќе почувствувате потреба (држењето урина помага бактериите да се размножуваат)
Секогаш целосно измокрите до крај
По дефекацијата, избришете го од напред кон назад за да спречите трансфер на бактериите на E. coli од аналниот дел во уринарниот систем
Кога се туширате и капете, избегнувајте да користите агресивни шампони (иритацијата на уринарниот систем го зголемува ризикот од инфекција)
Редовно менувајте ги хигиенските влошки и тампоните за време на менструалното крварење
Избегнувајте да носите тесна облека и носете памучна долна облека
По полов однос, уринирајте за да спречите бактерии да навлезат во уринарниот систем
Зголемете го внесот на витамин Ц – јадете повеќе овошје и зеленчук (витаминот Ц придонесува за киселоста на урината, што го спречува растот на бактериите)
Земете пробиотици
ТРЕТМАН НА ИНФЕКЦИЈАТА E. COLI
Инфекциите на уринарниот тракт предизвикани од бактериите E. coli се третираат со антибиотици. Првиот лек на избор за третман на некомплицирана инфекција во амбулантски услови е нитрофурантоин. Антибиотикот мора да се зема според упатствата на лекарот и до крајот на терапијата, без разлика што симптомите може да се подобрат по неколку дена.
Исклучително е важно да пиете големи количини течност. Течноста го стимулира мокрењето, а со тоа помага да се исфрлат бактериите од уринарниот систем. Се препорачува да се пие вода, незасладени сокови и чаеви. Како најкорисни се покажаа Увин чајот и сокот или чајот од брусница. Увин чајот има антибактериско и антиинфламаторно дејство, додека за препаратите од брусница не постојат оправдани научни докази кои говорат во прилог на нивната ефикасност, но според искуството на многу жени се покажало дека помагаат. Препаратите од брусница содржат состојки кои ги спречуваат бактериите на E. coli да се закачат на епителот на уринарниот тракт и да реагираат со фимбриите (нозете) на бактеријата. Исто така, брусницата ја менува pH вредноста на урината. Ефикасна се покажала и Д-манозата, шеќер кој се врзува за бактериските израстоци и на тој начин го спречува нивното врзување за епителот на уринарниот тракт.