Стареењето е биолошки процес и природна фаза во животниот век на секој човек, а завршува со смрт. Имено, човекот се раѓа како суштество во чиј мозок има развој на неопходни и важни функции со понатамошниот живот – говор, размислување, сон, одење, моторика и друго.
Непреченото работење на сите овие функции е исклучително важно, а всушност е предуслов за нормален живот на човекот и извршување на секојдневните активности.
Кога започнува стареењето, сите овие функции се малку ослабени, а во исто време постои и ограничување на регенеративните способности. Токму тоа е причината зошто постарите луѓе се поподложни на разни болести и повреди и потешко се опоравуваат од помладите.
На пример, фрактурите на коските полесно и побрзо зараснуваат кај децата и младите, додека кај постарата популација е потребен подолг временски период и ризик од други компликации.
Експертите наведуваат дека влегувањето во четвртата и петтата деценија од животот се клучни за развој на хронични болести и дека здравствените прегледи мора да бидат задолжителни и редовни, особено тогаш.
Во следниов текст откриваме што се подразбира под хронично заболување, на кои болести се изложени постарите лица, но и на кој начин може да се контролираат и лекуваат.
Кога хроничните болести стануваат сериозна закана?
Под хронично заболување се подразбира одредена промена во организмот, предизвикана од надворешни, внатрешни или генетски фактори и чие траење подразбира подолг временски период (неколку месеци, па и години).
Специфично за хроничните болести е тоа што не можат да се излечат, но одредени терапии ја регулираат, ублажуваат и спречуваат нивната прогресија. Покрај адекватната терапија, многу е важен и начинот на живот и трајната промена на сите лоши навики.
Стареење и животни навики
Грижата за здрава исхрана и физичка активност се првите две ставки на кои укажуваат лекарите. Препораките потоа се однесуваат на избегнување конзумирање на никотин, алкохол и наркотици, што може да придонесе болеста да напредува и да предизвика други компликации. Хроничната болест може да стане сериозна закана доколку не се открие навреме, а нејзините форми во понатамошен напредок можат да станат деструктивни.
Конечно, дури и најмала повреда, скршеница или сериозна болест зема замав ако не се пристапи на соодветен начин кон лекувањето, терапијата и целокупната здравствена заштита, во најлош случај, ако сето тоа воопшто не се земе предвид. Ова е најчестиот пример на стари лица кои живеат сами, или живеат во нехигиенски и нехумани услови, во рурални средини и далеку од каква било медицинска нега.
Во вакви и слични околности, домот за стари лица е секогаш едно од најдобрите можни решенија, бидејќи на старите и изнемоштените лица им се обезбедува високо ниво на здравствена заштита и комплетна неопходна грижа.
Хронични болести кои обично доаѓаат со возраста
Најчести хронични заболувања кои се јавуваат со процесот на стареење се на прво место кардиоваскуларните заболувања, а потоа карциноми, ревматоиден артритис, остеопороза, белодробни заболувања, дијабетес и други.
Кардиоваскуларни заболувања
Кардиоваскуларните заболувања (КВБ) се група на болести поврзани со оштетување на срцето и крвните садови. Последица на ова е дека има нарушувања во снабдувањето со крв практично на сите органи во телото, а нивната тежина зависи од степенот на циркулаторните нарушувања.
ЦВБ е една од водечките причини за смрт кај популацијата над 65 години, а најчестиот совет од лекарите е намалување на ризик факторите преку здрава исхрана, неконзумирање цигари и алкохол, доволна физичка активност…
Карциноми
Ракот е втора водечка причина за смрт, а најчестите типови на постарите се ракот на дојката и грлото на матката (кај жените), ракот на простата (кај мажите), како и ракот на белите дробови и дебелото црево кај двата пола. Малигните заболувања можат да се излечат само ако се навреме дијагностицирани.
Ревматичен артритис
Станува збор за хронично ревматско заболување кое најчесто ги погодува лицата постари од 65 години, но кое се појавува многу порано (околу или по 30-тата година). Болеста најпрво ги зафаќа зглобовите, но може да ги зафати и внатрешните органи, нервниот систем или кожата.
Ревматичен артритис
Статистиката покажува дека жените се повеќе склони кон оваа болест, а ризик фактори кои ја предизвикуваат меѓу другото се пушењето, бактериите во заболените непца, стресот и генетиката.
Остеопороза
Станува збор за коскена болест која се манифестира со прогресивно губење на коскената маса и нејзино бавно обновување, што доведува до оштетување на коскената структура. Тие стануваат шупливи, кршливи и склони кон фрактури.
За жал, симптомите на остеопороза се појавуваат кога болеста веќе се појавила, што значи дека нема изразени симптоми во почетните рани фази. Подоцна, кога болеста веќе зафатила, се појавуваат силни и остри болки во зглобовите, коските и мускулите; се јавува кифоза и намалена телесна висина.
Дијабетес
Хроничните неизлечиви системски метаболички нарушувања – дијабетес или, попрофесионално, дијабетес, се карактеризираат со трајно покачено ниво на гликоза во крвта. Најчесто се јавува во старост како последица на дегенеративен пр