Европскиот ден за подигање на свеста за антибиотици (18 ноември) и Светската недела на антимикробната свест (WAAW од 18 до 24 ноември) се дел од европската и глобалната кампања што се одбележува секоја година за разбирањето на антимикробната резистенција и поттикнување на најдобрата практика кај јавноста, засегнатите страни на Едно Здравје и креаторите на политиките, од кои сите имаат клучна улога во намалувањето на понатамошната појава и ширење на антимикробната резистенција,
Темата за 2022 година е „Да ја спречиме антимикробната резистенција заедно“. Ги покануваме сите сектори да ја поттикнат совесната употреба на антимикробните лекови и да ги зајакнат превентивните мерки кои се занимаваат со намалување на антимикробната резистенција, работејќи заедно преку пристапот: Едно здравје – како сеопфатен пристап кон здравјето на луѓето, животните и на животната средина.
Што е антимикробна отпорност?
Антимикробната резистенција (АМР) се јавува кога бактериите, вирусите, габите и паразитите повеќе не реагираат ефикасно на лековите. АМР го отежнува лекувањето на инфекции и го зголемува ризикот од ширење на болеста, тешка болест и смрт. Појавата и ширењето на АМР беше забрзано со:
- несоодветна употреба на антимикробни лекови кај луѓето, животните и растенијата;
- несоодветни санитарни, хигиенски, биосигурносни и мерки за превенција и контрола на инфекции во здравствените установи и домовите за стари лица;
- системи за одгледување и производство на храна;
- недостаток на еднаков пристап до антимикробни лекови, вакцини со проверен квалитет.
- престојот во земји со висока преваленца на антимикробна резистенција може да се врати дома колонизиран со бактерии отпорни на повеќе лекови.
Од сето горенаведено, можеме да видиме дека отпорноста на антибиотици е сè посериозен јавно здравствен проблем во Европа. Додека бројот на инфекции предизвикани од бактерии отпорни на антибиотици се зголемува, бројот на нови антибиотици не ветува, што претставува негативна перспектива за достапноста на ефективен антибиотски третман во иднина.
Според спроведеното истражување, околу 1,27 милиони смртни случаи во 2019 година се проценува дека се должат на антимикробната отпорност на бактериите. Шесте водечки причини за смрт поврзани со антимикробната резистенција се бактериите отпорни на повеќе лекови: Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Streptococcus pneumoniae, Acinetobacter baumannii и Pseudomonas aeruginosa.
Податоците од Европската мрежа за надзор на антимикробна отпорност (EARS-Net) покажуваат дека има градиент север-југ, со ниски стапки на отпорност во скандинавските земји и Холандија, кои генерално користат помалку антибиотици и повисоки стапки на отпорност во јужна Европа, кои користат повеќе антибиотици.
АМР е опишан како тивка пандемија. Ова резултира со милиони непотребни смртни случаи и зголемени трошоци за здравствена заштита, губење животински живот, што се рефлектира со намалено производство на храна.
Светската банка процени дека глобалната економија би можела да изгуби речиси 4% од годишниот бруто домашен производ (БДП) до 2050 година доколку не се реши AMR, а загубите се уште поголеми во земјите со низок и среден приход. Оваа ситуација би можела да доведе до 28 милиони луѓе, главно во земјите во развој, во сиромаштија до 2050 година, главно преку ефектите на АМР врз економската продуктивност, сточарското производство и трошоците за здравствена заштита.
Бактериите отпорни на антибиотици претставуваат опасност за сите нас бидејќи предизвикуваат инфекции кои тешко се лекуваат. Доколку често и неправилно земаме антибиотици, придонесуваме за зголемување на бројот на бактерии отпорни на антибиотици, што е еден од најитните здравствени проблеми во светот.
Што можеме да правиме како поединци, а што можеме како заедница?
Едукацијата на граѓаните е важен фактор за рационализација на консумацијата на антибиотици, имајќи предвид дека голем дел од граѓаните се склони да земаат антибиотици самоиницијативно. Истовремено, граѓаните не се свесни колкава штета предизвикуваат со намалувањето на ефективноста на антибиотиците во индикациите кога навистина се потребни. Европската унија апелира до сите земји членки да спроведат интензивна јавна кампања за рационализирање на употребата на антибиотици, а кон ова се приклучи и Хрватска.
Околу 90% од антибиотиците се консумираат надвор од болниците, при што околу 75% од антибиотиците се конзумираат за инфекции на респираторниот тракт, кои најчесто се предизвикани од вируси, а давање антибиотици за такви индикации не помага да се излечи, туку го поттикнува развојот на отпорни на антибиотици. мутанти меѓу бактериите кои природно го населуваат човечкото тело и околината – овие бактерии секојдневно се разменуваат меѓу луѓето и во одреден момент можат да предизвикаат инфекција.
Главната одговорност започнува од нас самите, а потоа и од заедницата на сите нивоа, која дава насоки за однесување за рационална и правилна употреба на антимикробните лекови во човечкиот, животинскиот и растителниот сектор.
Само-лекувањето со антибиотици не е одговорна употреба на антибиотици!
- Мијте ги рацете и рацете на вашите деца редовно, на пример по кивање или кашлање пред да допрете други работи или луѓе.
- Не земајте антибиотици без претходно да се консултирате со лекар, да користите резидуални антибиотици од претходни третмани или да ги набавите од аптека без рецепт.
Ако во одреден момент вам, на вашите деца или на други членови на семејството ви требаат антибиотици, тие можеби повеќе нема да делуваат.
Злоупотребата или неправилната употреба на антибиотици може да предизвика бактериите да станат отпорни на идно лекување на инфекции.
Запомнете:
- Антибиотиците нема да делуваат при настинка или грип.
- Секогаш побарајте лекарска помош пред да земете антибиотици